- αυλαία
- Στο θέατρο, παραπέτασμα που χωρίζει την αίθουσα από τη σκηνή. Τοποθετημένη αμέσως μετά το πλαίσιο της σκηνής, είναι φτιαγμένη κατά κανόνα από βελούδο, με μια πλατιά κροσσωτή ταινία στο κάτω μέρος· κάποτε είναι διακοσμημένη στο επάνω μέρος με ένα παραπέτασμα πολύ πιο κοντό (περίπου στο 1/5) στο ίδιο χρώμα και ύφασμα με την α., που ονομάζεται συνήθως μανδύας του αρλεκίνου. Η α. υπήρχε σε όλες τις εποχές· οι αρχαίοι Έλληνες τη χρησιμοποιούσαν ήδη: εκείνη την εποχή η α. κατέβαινε σε ένα άνοιγμα ανάμεσα στη σκηνή και την ορχήστρα ή χωρισμένη στα δύο διπλωνόταν στα πλάγια της σκηνής. Περιορισμένων διαστάσεων και όμοια με μια μικρή κουρτίνα στον Μεσαίωνα, άρχισε να χρησιμοποιείται στον 16ο-17o αι. όχι μόνο για πρακτικές ανάγκες, αλλά και για σκοπούς ψυχολογικής υποβολής. Από τον 18o αι. και ύστερα, οι τύποι α. που χρησιμοποιούσαν στα ευρωπαϊκά θέατρα είναι εκείνοι που έχουμε λίγο πολύ και στη σύγχρονη εποχή: η βενετσιάνικη α. (ένα μόνο ύφασμα που υψώνεται πτυχούμενο σε συμμετρικές πτυχές), σε σχέδιο κουρτίνας (που χωρίζεται στα δύο, μαζεύεται διαγωνίως και αποτελεί στολισμό της σκηνής). Άλλοι τύποι είναι: η χειριστική α., τοποθετημένη πιο μέσα από την κύρια α., η οποία χρησιμοποιήθηκε τον 19ο αι. και στις αρχές του 20ού για την αλλαγή σκηνικών· στην αρχή με ζωγραφικές παραστάσεις, αργότερα παίζοντας τον ρόλο διαφημιστικών πανό. Στο κέντρο είχε μια θυρίδα, από την οποία έβγαιναν οι ηθοποιοί για να ψυχαγωγήσουν το κοινό ή να το ευχαριστήσουν. Έχει αντικατασταθεί από τη μικρή α., που χρησιμοποιείται κυρίως στην επιθεώρηση: αποτελείται από ένα μόνο κομμάτι ύφασμα, ζωγραφισμένο με θέματα σχετικά με το παιζόμενο έργο. Υπάρχει ακόμα, από τις αρχές του 19ου αι., η λεγόμενη α. ασφαλείας, υποχρεωτική από τον νόμο, από άφλεκτο υλικό, η οποία σε περίπτωση πυρκαγιάς απομονώνει τη σκηνή από την αίθουσα για την προφύλαξη των θεατών.
Οι αυλαίες των θεάτρων είναι συχνά διακοσμημένες, όπως αυτή, ενός θεάτρου του Σπολέτο της Ιταλίας.
* * *η (AM αὐλαία)1. παραπέτασμα, κουρτίνα2. το παραπέτασμα που κλείνει τη σκηνή του θεάτρου3. φρ. «ανοίγει...» ή «υψώνεται η αυλαία» — αρχίζει η παράστασηβ) «κλείνει...» ή «πέφτει η αυλαία» — τελειώνει η παράσταση ή το δράμα (κυριολεκτικά και μεταφορικά)μσν.η σκηνήαρχ.1. χαλί2. δίχτυ για πουλιά.
Dictionary of Greek. 2013.